Bezpieczna praca w polu elektomagnetycznym

Konserawatorzy, personel techniczny obsługujący systemy radionadawcze, radiolokacyjne, instalacje przemysłowe wykorzystujące termiczny efekt działania pola elektromagnetycznego oraz radioamatorzy i krótkofalowcy eksploatujący nadajniki radiowe, narażeni są na ekspozycję niejonizującego pola elektromagnetycznego. Podstawową metodą ograniczania zagrożenia silnym polem elektromagnetycznym jest wyznaczenie stref bezpieczeństwa. Wyznacza się następujące strefy: bezpieczną, pośrednią, zagrożenia i niebezpieczną.

Strefa niebezpieczna: obszar bardzo silnych pól elektromagnetycznych, w którym nie wolno przebywać zarówno ogółowi ludności, jak i pracownikom. Przebywanie w tym obszarze jest dozwolone w specjalnych kombinezonach ekranujących, które ograniczają narażenie. Wielkości składowych pola elektromagnetycznego wyznaczające strefę niebezpieczną podano w poniższej tabeli:

Strefa zagrożenia: obszar pól elektromagnetycznych ekspozycji zawodowej, w którym mogą przebywać jedynie pracownicy związani z obsługą źródeł pól, po przejściu specjalistycznego przeszkolenia i badaniach lekarskich wykazujących brak przeciwwskazań do zatrudnienia w zasięgu pól ekspozycji zawodowej. Czas przebywania pracownika w strefie zagrożenia zależy od natężenia pola na stanowisku pracy, tak aby nie występowało przekroczenie dopuszczalnej wartości. Dla pól magnetostatycznych i magnetycznych 50 Hz dopuszczono możliwość zwiększonego narażenia kończyn.
Dobowy dopuszczalny czas przebywania pracowników i innych osób w strefie zagrożenia w zakresie częstotliwości od 0,1 MHz do 300 MHz oblicza się według wzorów:
- dla pola magnetycznego o częstotliwości od 0,1 MHz do 10 MHz:
Td = 80/H
- dla pola elektrycznego o częstotliwości od 0,1 MHz do 10 MHz:
Td = 560/H
- dla pola elektrycznego o częstotliwości od ponad 10 MHz do 300 MHz:
Td = 3200/E*2
gdzie:
Td - oznacza dopuszczalny czas przebywania w godzinach,
H - oznacza średnie natężenie pola magnetycznego (A/m) działającego na pracowników w czasie Td ,
E - oznacza średnie natężenie pola elektrycznego (V/m).
Dla większości źródeł pól przyjmuje się, że umowna granica pola bliskiego to odległość od źródła równa długości fali promieniowania. Natężenie pola w strefie bliskiej zmniejsza się ze wzrostem odległości od źródła, a promieniowanie rozchodzi się jako fala kulista, natomiast w strefie pola dalekiego, dla odległości wiekszych od długości fali, promieniowanie rozchodzi się jako fala płaska. Jeżeli antena nadawcza jest izotropowa i promieniuje moc P (fala kulista), to powierzchniowa gęsość mocy S w odległości r od anteny wynosi:
S=P / (4*π*r2)
Amplituda natężenia pola elektrycznego E w odległości r od anteny wynosi:
E=√(60*P) / r
Powyższy wzór może posłużyć do orientacyjnego oszacowania wielkości pola w strefie zagrożenia, ale jego rzeczywiste wartości można ustalić przeprowadzając pomiary. Pomiary pola wymagają odpowiedniej aparatury pomiarowej (obejmującej zakres częstotliwości pracy badanego nadajnika), anten pomiarowych i przeszkolonego personelu.

Strefa pośrednia: obszar pól elektromagnetycznych ekspozycji zawodowej, w którym mogą przebywać pracownicy zatrudnieni w zakładzie pracy w czasie 8 godzinnej zmiany roboczej. W strefie pośredniej czas przebywania nie podlega ograniczeniom w ramach zmiany roboczej. Wartości graniczne dla składowej elektrycznej i magnetycznej pola elektromagnetycznego występującego w stefie pośredniej przedstawia poniższa tabela:
Wartości graniczne dla składowej elektrycznej i magnetycznej pola elektromagnetycznego:

Zakres częstotliwości E1(f) [V/m] DdE(t) dla 8 godzinnej ekspozycji w ciągu zmiany roboczej

0 Hz-0,5 Hz 20 000 3200 (kV/m)2h
0,5 Hz-300 Hz 10 000 800 (kV/m)2h
300 Hz-1 kHz 100/ f 0,08/ f 2 (kV/m)2h
1 kHz-3 MHz 100 0,08 (kV/m)2h
3 MHz-15 MHz 300/ f 0,72/ f 2 (kV/m)2h
15 MHz-3 GHz 20 3200 (V/m)2h
3 GHz-300 GHz 0,16 f + 19,5 (f /2 + 55)2 (V/m)2h

Zakres częstotliwości H1(f) [A/m] DdH(t) dla 8 godzinnej ekspozycji w ciągu zmiany roboczej

0 Hz-0,5 Hz 8000 512 (kA/m)2h
0,5Hz-50 Hz 200 0,32 (kA/m)2h
50Hz-1 kHz 10/ f 800/ f 2 (A/m)2h
1kHz-800 kHz 10 800 (A/m)2h
0,8MHz-150 MHz 8/ f 512/ f 2 (A/m)2h
150MHz-3 GHz 0,053 0,022 (A/m)2h

Strefa bezpieczna lub obszar poza strefami ochronnymi: obszar bezpiecznych pól elektromagnetycznych, które są słabsze od pól ekspozycji zawodowej i przy bezpośrednim, długotrwałym oddziaływaniu na organizm ludzki nie powinny powodować zmian w stanie zdrowia. Przebywanie w strefie bezpiecznej, zarówno ludności jak i pracowników, nie podlega ograniczeniom.
Wartości graniczne dla składowej elektrycznej i magnetycznej pola elektromagnetycznego występującego w stefie bezpiecznej przedstawia poniższa tabela:

Miejsca dostępne dla ludności wyznacza się w następujących odległościach od instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych, emitujących pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300 000 MHz, w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi:

nie mniej niż 15 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 5 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 100 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 20 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 500 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 40 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 1 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 70 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 2 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m i nie mniejszej niż 100 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 5 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m i nie mniejszej niż 150 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny
nie mniej niż 10 000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 300 m i nie mniejszej niż 200 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny

Home

Warsztat

BHP