Radiostacja Varberg w Grimeton (SAQ)

Radiostacja nadającą na falach bardzo długich VLF, zlokalizowana w pobliżu Grimeton w gminie Varberg w Szwecji. Radiostacja została zbudowana w 1924 i posiada jedyny pracujący do dziś na świecie alternator Alexandersona. Antena zawieszona jest na sześciu 127-metrowych uziemionych masztach stalowych. Do lat 50. XX wieku używana była do radiotelegrafii transatlantyckiej, do 1996 zaś, dzięki nowemu nadajnikowi zamontowanemu w 1968 roku, do utrzymywania łączności z okrętami podwodnymi. Obiekt posiada nadajnik zbudowany w technice tranzystorowo-lampowej oraz nadajnik Alexandersona, pracujący na częstotliwości 17,2 kHz. Oba nadajniki korzystają z tego samego systemu antenowego, chociaż nie pracują jednocześnie. Stary nadajnik jest używany jedynie przy specjalnych okazjach, takich jak dzień Alexandersona i Wigilia Bożego Narodzenia, kiedy to stacja nadaje kilkuminutową transmisję alfabetem Morse'a w tym swój znak SAQ (... .- --.- ). Odbiór oficjalnych transmisji potwierdzany jest kartami QSL. 2 czerwca 2004 roku obiekt został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Radiostacja posiadała bliźniaczy, lecz większy ośrodek w Polsce, znany jako Transatlantycka Centrala Radiotelegraficzna pod Warszawą, zniszczony przez Niemców w 1945 roku.

Historia

Radio stało się technologią strategiczną tuż przed pierwszą wojną światową, kiedy zdano sobie sprawę, że kraj nie posiadający łączności radiowej, może zostać odizolowany od reszty świata przez wroga odcinającego jego podmorskie kable telegraficzne. Od około 1910 r. Kraje przemysłowe budowały sieci potężnych transoceanicznych stacji radiotelegraficznych o dalekim zasięgu, wykorzystywanych do międzynarodowej komunikacji radiowej. W 1921 r. Zależność geograficzna Szwecji od podwodnych sieci kablowych innych krajów oraz czasowa utrata tych ważnych połączeń podczas wojny, uzasadniały decyzję szwedzkiego parlamentu o budowie stacji radiotelegraficznej w Szwecji zapewniającej łączność telegraficzną przez Atlantyk. W tamtym czasie istniało kilka różnych technologii transmisji radiowej o dużej mocy, z których każda należała do innej gigantycznej firmy przemysłowej. Otrzymano oferty od Telefunkena w Berlinie, The Marconi Company w Londynie, Radio Corporation of America (RCA) w Nowym Jorku i Société Française Radio-Electrique w Paryżu. Wybranym nadajnikiem był alternator Alexandersona, wynaleziony około roku 1906 przez Ernsta Alexandersona, inżyniera szwedzkiego pochodzenia i wyprodukowany przez RCA. Składał się z ogromnego elektromechanicznego generatora prądu przemiennego (alternatora) obracanego przez silnik elektryczny z dużą prędkością, który generował prąd przemienny częstotliwości radiowej, przekazywany następnie do anteny. Był to jeden z pierwszych systemów generujących sinusoidalne fale ciągłe, które lepiej nadawały się do komunikacji radiowej niż fale tłumione, które były używane przez wcześniejsze nadajniki iskrowe. Stacja znajdowała się w Grimeton na południowo-zachodnim wybrzeżu Szwecji, co pozwoliło na uzyskanie dobrych warunków propagacji fal radiowych nad Północnym Atlantykiem podczas transmisji do Ameryki Północnej. Aby osiągnąć dzienną komunikację na tak dużych odległościach, stacje transoceaniczne wykorzystywały mechanizm falowodu ziemia-jonosfera, który wymagał transmisji w częstotliwościach bardzo niskich (VLF) poniżej 30 kHz. Nadajniki radiowe wymagały bardzo dużych anten, aby skutecznie emitować tak długie fale. Stacja Grimeton miała ogromną antenę płaską o długości 1,9 km (1,2 mili) składającą się z dwunastu (później zredukowanych do ośmiu) przewodów zawieszonych na sześciu stalowych wieżach o wysokości 127 m (380 stóp). Stacja rozpoczęła działalność w 1924 r., Przekazując ruch radiotelegraficzny o znaku SAQ o mocy 200 kW na częstotliwości 16,5 kiloherca, później zmienionej na 17,2 kHz, na odbiorniki radiowe RCA na Long Island w stanie Nowy Jork.

Szczegóły techniczne

Aby osiągnąć maksymalny zasięg, podobnie jak inne transoceaniczne stacje radiotelegraficzne tej epoki, nadawała ona w paśmie VLF, z częstotliwością 17,2 kHz, a zatem długość fali wynosiła w przybliżeniu 17442 metry. Antena nadajnika miała około 2 km długości, była krótka w porównaniu z długością fali i dlatego nie była zbyt wydajna. Sześć masztów antenowych miało na szczycie ramię o długości 46 metrów i wysokość 127 metrów. Dzisiaj utrzymują one 8 przewodów antenowych, chociaż pierwotnie było ich 12. Na stojanie alternatora-generatora znajdują się 64 uzwojenia, a każde z nich zasilane jest napięciem 100 V przy 30 A, tj. około 3 kW mocy. Zatem szczytowa moc wyjściowa RF w przybliżeniu wynosi: 64 x 3 kW lub 200 kW, chociaż obecnie jest ona zwykle ograniczana do około 80 kW. Wirnik jest stalową tarczą o średnicy 1,6 m i grubości około 7,5 cm. Na obwodzie ma 488 mosiężnych gniazd. Szczelina powietrzna między stojanem a wirnikiem wynosi ok. 1 mm. Silnik do napędzania generatora jest w stanie dostarczyć 500 KM (około 370 kW). Jest on zasilany przez źródło o napięciu 2200 V z zasilacza 2-fazowego z transformatorem i obraca się z prędkością 711,3 rpm, co pozwala uzyskać wymaganą częstotliwość pracy. Kompletny zestaw nadajnika waży około 50 ton.

Wykorzystano materiały opublikowane w Wikipedji.

Home

Telekomunikacja

nadajniki